Zoiets kun je enkel begrijpen als je het meemaakt – Dagboek van Ellen Deitelzweig Senior

Bekijk hier de video van conservator Guido Abuys van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork over de dagboeken van Ellen Deitelzweig Senior.

Ellen Deitelzweig Senior werd geboren op 28 november 1907 in Hamburg. Ze volgt een opleiding voor verpleegster en besluit in april 1934 naar Nederland te gaan voor een stage. Hier leert ze haar vriendinnen Tonny en Suus kennen. Door haar keuze een opleiding in het buitenland te volgen ontkomt ze aan de anti-Joodse politiek in het Duitsland onder Hitler. Ze werkt als verpleegster in Den Haag, als ze in december 1942 wordt opgepakt en naar kamp Westerbork wordt gestuurd. Hier krijgt ze een baantje als verpleegster in het kamp-ziekenhuis. Op 6 januari 1943 begint ze in dit kamp te schrijven in een schriftje met de aanhef ‘Lieve Tonny’. Na kamp Westerbork volgt Theresienstadt en vervolgens wordt ze op uitwisselingstransport naar Zwitserland gestuurd. Ze eindigt haar laatste dagboek op 21 augustus 1945, het moment waarop ze eindelijk weer onderweg is naar Nederland. 

Deze dagboeken zijn de getuigenis van een Joodse vrouw die zich in de kampen Westerbork en Theresienstadt onder onmenselijke omstandigheden probeert staande te houden. Door het schrijven in haar dagboek tracht ze vat te krijgen op de werkelijkheid. Een werkelijkheid die eigenlijk niet te begrijpen en niet te aanvaarden is.
 

“Wat haar notities bijzonder maakt, is juist de alledaagse manier waarop ze haar buitengewone en aangrijpende ervaringen noteert. Schrijven om het leven vorm te geven… “ 

Gerdien Verschoor, Directeur Herinneringscentrum Kamp Westerbork